De gevolgen van de afschaffing van de melkquota

Vanaf de jaren ’60 ontstond er een steeds groter overschot aan melkproducten en daarom werd in 1984 het melkquota ingevoerd.

Iedere melkveehouder in Nederland kreeg een quotum toebedeeld en wanneer hij hierover heenging, moest hij een boete betalen: de zogenoemde superheffing. De melkveehouders waren verzekerd van een stabiele omzet, want wanneer de vraag vanuit de markt laag was, kocht Brussel de overschotten op. Het doel achter dit systeem was het terugbrengen van het overschot aan melkproducten en het stabiliseren van de melkprijs. De vraag naar melkproducten bleef echter groeien en dit zorgde voor kritiek op het systeem van de melkquota. De uiteindelijke conclusie was dat de productielimiet zou moeten worden afgeschaft. De officiële afschaffing van de melkquota vond plaats op 1 april 2015: een (toen nog) feestelijke dag voor de Nederlandse boeren (Europa-nu.nl, 2015).

Geleidelijke afschaffing

Een dergelijke afschaffing gaat echter gepaard met risico’s. Zo zou een directe afschaffing van de productielimieten kunnen zorgen voor extreme prijsschommelingen (Europa-nu.nl, 2015). Daarom is er gekozen – onder andere door de voormalig eurocommissaris voor Landbouw, Fischer-Boel – om de afschaffing van de melkquota geleidelijk te laten verlopen. Tussen 2009 en 2015 werd de melkquota ieder jaar met een tot twee procent verhoogd en in 2012 werd de verordening ‘Melkpakket’ aangenomen. Deze verordening bestaat kort gezegd uit een aantal maatregelen tussen zuivelproducenten en zuivelverwerkers. De maatregelen zijn actief tot 2020 en hebben als doel om de zuivelproducenten voor te bereiden op een meer ‘market-driven’ zuivelsector (Europa-nu.nl, 2015).

Gunstige voorspellingen?

Voorafgaand aan de afschaffing waren de voorspellingen voor de zuivelindustrie gunstig en tussen 2010 en 2015 is de Europese zuivelexport gestegen met 45 procent en de waarde ervan – dankzij de gestegen melkprijs – met maar liefst 95 procent (Europa-nu.nl, 2015).

Er werd verwacht dat deze positieve trend zich zou voortzetten. Voornamelijk de vraag vanuit China en Rusland zou een gunstige invloed hebben op de Europese zuivelindustrie. Helaas ligt de handel met Rusland tegenwoordig vrijwel stil en is de vraag naar melkproducten vanuit China niet zo hard gegroeid als verwacht (Europa-nu.nl, 2015). Omdat de productie wel omhoog is gegaan, leidde dit tot een sterk afgenomen melkprijs. De prijs daalde naar de ‘kritieke grens’ van 30 cent per kilo. Melk is tegenwoordig nauwelijks nog wat waard en dit leidt tot dalende inkomsten van de Nederlandse boeren (Europa-nu.nl, 2015). Hoewel de melkveehouders ruim een jaar geleden nog zo blij waren met de afschaffing van de melkquota, denkt een (groot) gedeelte hier nu wel anders over. De melkproductie wordt niet langer gereguleerd en de bedrijven zijn overgeleverd aan ontwikkelingen in de wereldeconomie. Dit betekent pieken en dalen en door het enorme overschot aan melkproductie en de gedaalde melkprijs bevinden een aantal Nederlandse melkveehouders zich op het moment helaas in een dal. De Europese Commissie en FrieslandCampina introduceren maatregelen om hier verandering in te brengen.

FrieslandCampina

Het Nederlandse zuivelconcern FrieslandCampina ziet dit jaar haar winst dalen ten opzichte van vorig jaar. Het eerste half jaar van 2016 maakte het bedrijf €160 miljoen winst – dit is 16,7 procent minder dan de winst die in dezelfde periode in 2015 werd gerealiseerd (Nu.nl, 1 september 2016).

Hoewel FrieslandCampina minder winst heeft gerealiseerd ten opzichte van vorig jaar in dezelfde periode, zet zij financiële middelen in om het tij te keren. Dit doet zij door vanaf 1 oktober 2016, voor een periode van zes maanden, leden-melkveehouders 10 cent te betalen voor een kilo melk die zij niet produceert (FrieslandCampina.nl, 17 september 2016). FrieslandCampina trekt hier €15 miljoen voor uit en hoopt hiermee de melkproductie terug te dringen met maar liefst 150 miljoen kilo.

Deze maatregel komt bovenop de melkverminderingspremie van 14 cent die door de Europese Unie is ingesteld voor melkveehouders die zich hebben aangemeld bij RVO.nl. Op deze manier zou vraag en aanbod weer meer in balans raken. De tijd zal het leren hoe deze maatregelen zich zullen ontwikkelen en wat dit betekent voor de zuivelsector.

Progressive Life Sciences

Progressive Life Sciences is gespecialiseerd in de bemiddeling van vast en interim personeel voor in de life siences-sector. We zijn onder andere actief in markten zoals Food & Beverage (bijvoorbeeld de zuivelsector), Medical Devices en Pharma.

Bent u benieuwd wat Progressive voor u of uw bedrijf kan betekenen, neem dan gerust contact met ons op.